Obchody upamiętniające zagładę społeczności żydowskiej Żychlina

Po wybuchu wojny we wrześniu 1939 r. terytorium Polski znalazło się pod okupacją niemiecką i radziecką. Obywatele II Rzeczpospolitej poddani zostali nieludzkiemu traktowaniu i terrorowi. Okupant niemiecki szczególnie wziął na cel likwidację ludności żydowskiej. Na terytorium wcielonym do III Rzeszy oraz w granicach utworzonego przez niemieckie władze okupacyjne Generalnego Gubernatorstwa, Niemcy prowadzili politykę zmierzającą do całkowitej zagłady Żydów. Getta – zamknięte dzielnice dla Żydów, tworzone były w celu dokonania metodycznych akcji wysiedleńczych i masowej zagłady Żydów.

W poniedziałek 3 marca odbyły się obchody upamiętniające zagładę społeczności żydowskiej Żychlina, ponieważ w dniach między 2 a 4 marca 1942 roku okupant niemiecki przystąpił do wdrażania swojego barbarzyńskiego planu i nasi mieszkańcy, będący Żydami zostali wywiezieni do obozów zagłady, a część z nich zamordowana na miejscu. Łącznie szacuje się, że zamordowano blisko 2 000 Żydów z naszego miasta.

Nasza pamięć o tych tragicznych wydarzeniach jest niezwykle ważna, a przekazywanie tej pamięci oraz historii młodemu pokoleniu jest naszą powinnością. Samorządowcy złożyli złożyli kwiaty pod tablicą upamiętniająca społeczność żydowską Żychlina przy ul. Barlickiego przy tablicy poświęconej pomordowanym.

Następnie udaliśmy się wszyscy na cmentarz żydowski w Żychlinie, mijając po drodze teren dawnego getta położonego w centrum miasta… Teren cmentarza żydowskiego w Żychlinie jest miejscem, w którym Niemcy w 1942 roku dokonywali masowych i pojedynczych egzekucji, mordując strzałami z pistoletów Żydów, Żydówki i ich dzieci. Pochowani są tu też ci, którzy umarli w getcie z głodu, chorób lub zostali zamordowani w ostatnich dniach funkcjonowania getta. W masowych mogiłach pochowanych jest tu ponad 200 osób.

Właśnie dlatego spotkaliśmy się na cmentarzu przy pomniku upamiętniającym ofiary Zagłady. Obchody (zainicjowane kilka lat temu przez prezes Annę Wrzesińską z Towarzystwo Miłośników Historii Żychlina) zorganizował w tym roku Urząd Gminy w Żychlinie przy wsparciu Żychlińskiego Domu Kultury. Burmistrz Gminy Żychlin Grzegorz Ambroziak opowiedział o tragicznych losach mieszkańców Żychlina podczas okupacji niemieckiej licznie zgromadzonej młodzieży z żychlińskich szkół: Szkoły Podstawowej nr 2 im. Jana Pawła II w Żychlinie, Szkoły Podstawowej im. Marii Kownackiej w Grabowie, Zespołu Szkół nr 1 w Żychlinie, Społecznej Szkoły Podstawowej w Orątkach. Burmistrz wraz z przewodniczącą Rady Miejskiej w Żychlinie Agnieszką Sidwą i dyrektor Żychlińskiego Domu Kultury Magdalenę Modrzejewską-Rzeźnicką odczytali fragmenty zeznań świadków zagłady z marca 1942 roku. Młodzież na prośbę burmistrza złożyła przed pomnikiem sześć zniczy symbolizujących 6 mln zamordowanych w czasie II WŚ Żydów.

Głos także zabrała również Bożena Gajewska, Kutnianka aktywnie współpracująca od wielu lat z naszym urzędem i TMHŻ. Wspominała o swoich poszukiwaniach dokumentów i informacji z okresu okupacji, i dotyczących Zagłady, tak by upamiętnić społeczność żydowską w Żychlinie – każdą Ofiarę z imienia i nazwiska…

W tym miejscu i czasie przypominamy również o Stanisławie Szułdrzyńskim, Polaku odznaczonym medalem „Sprawiedliwi wśród narodów świata”, którego pamięć przywróciliśmy w 2023 roku https://zychlin.eu/2023/05/17/kto-ratuje-jedno-zycie/.

Dziękujemy wszystkim za wspólne uczczenie Ofiar Zagłady – mieszkańców Żychlina.